Amerika Birleşik Devletleri'nde elektrikli araç (EV) pazarının en büyük destekçilerinden biri olan 7.500 dolarlık federal vergi kredisinin resmi olarak sona ermesi, sektörde büyük bir şok dalgası yarattı. Uzun süredir EV alıcıları için ciddi bir mali kolaylık sağlayan bu teşvikin kalkması, otomobil üreticilerini ve tüketicileri belirsiz bir döneme soktu. Bu teşvikler sayesinde, ABD'de elektrikli araçların ortalama satış fiyatı kısa bir süreliğine benzinli muadillerinin fiyatlarının altına düşerek 44.908 dolara gerilemişti. Hatta bu teşviklerin sona erme beklentisi, ABD elektrikli araç pazarında üçüncü çeyrekte (Q3) rekor bir satış dönemi yaşanmasına, pazar payının ilk kez %10'u aşmasına neden olmuştu. Bu durumun etkilerini ilk dile getiren büyük isimlerden biri ise Ford CEO'su Jim Farley oldu.

Ford CEO'su Farley: Pazar Yarıya İnebilir

Detroit'teki Ford Pro Accelerate zirvesinde konuşan Jim Farley, teşvik politikasındaki değişikliğin endüstri üzerinde çok büyük bir etkisi olacağını belirtti. Farley, elektrikli araç sektörünün canlılığını koruyacağını düşünse de, pazarın 'düşündüğümüzden çok daha küçük' olacağı konusunda uyardı.

Farley'nin en çarpıcı tahmini, EV satışlarının ABD pazarındaki mevcut %10 ila %12 seviyesinden %5'e kadar düşebileceği yönünde oldu. Bu, pazarın potansiyel olarak yarıya inmesi anlamına geliyor.

Farley bu sert düşüşün temel nedenini açıklarken, tüketicilerin 'pahalı' EV'lere olan ilgisizliğine dikkat çekti. Farley, 75.000 dolar veya üzerindeki elektrikli araçların, teknolojik olarak ilgi çekici olsalar bile, artan yaşam maliyetleri karşısında alıcılar için cazip olmadığını vurguladı.

Tüketici Eğilimleri ve Hibritlere Yöneliş

Farley, tam elektrikli araçların aksine, 'kısmi elektrifikasyonun' (hibrit ve şarj edilebilir hibrit araçlar) müşteriler için daha cazip hale geldiğini belirtti. Ford'un bu eğilimi görerek, montaj hattını yeniden tasarladığı ve 30.000 dolarlık daha uygun fiyatlı bir EV kamyoneti sunmaya hazırlandığı biliniyor. Bu hamle, pazarın geleceğinin vergi indirimleriyle değil, genel erişilebilirlikle şekilleneceğinin bir göstergesi olarak kabul ediliyor.

Bu stratejik hamlenin detayları, Ford CEO’su Jim Farley tarafından paylaşıldı. Farley’ye göre, 2027'de piyasaya sürülmesi planlanan bu araç, geleneksel anlamda bir "kamyonet" olmaktan ziyade, sektörde yeni bir kaporta tipi yaratmayı amaçlayan "yeni bir silüet" olarak tanımlanıyor. CEO, aracın ön bagajı (frunk) ve kasası hariç tutulduğunda bile ABD'nin en çok satan binek otomobili olan Toyota RAV4'ten daha fazla iç hacme sahip olacağını belirtti. Bu agresif fiyatlandırma, Ford’un pahalı EV'ler yerine kitlesel pazarı ve hatta ikinci el araç pazarını hedeflediğini gösteriyor. Konuyla ilgili daha detaylı bilgiyi Ford'un 30.000 dolarlık elektrikli yeni siluet aracı detayları içeriğimizde bulabilirsiniz.

Pazar Tepkisi: Tesla Kiralama Fiyatlarını Anında Yükseltti

Teşvikin sona ermesine en hızlı tepki veren şirket ise Tesla oldu. Otomobil üreticileri ve bayiler teşvik programlarının bitişine uyum sağlamaya çalışırken, Tesla yeni EV modellerinin kiralama fiyatlarını (lease pricing) derhal güncelledi.

Bu belirsizlik ortamı, teslimat gecikmeleri nedeniyle vergi kredisini kaybetme endişesi taşıyan Tesla müşterileri arasında da büyük bir paniğe yol açtı. Özellikle Tesla Model Y siparişi veren bazı alıcılar, teslimatın ay sonu olan kritik tarihi geçmesi durumunda 7.500 dolarlık krediden yararlanamayacakları korkusuyla sosyal medyada yardım arayışına girdi. Ancak bu panikleyen müşterilere, kritik olanın aracın teslim alınması değil, yasal olarak edinilmesi (taahhüt altına girilmesi) tarihi olduğu hatırlatıldı. Tesla Model Y Vergi İndirimi ve Teslimat Gecikmesi hakkında daha detaylı bilgilere ulaşabilirsiniz.

Kiralama Yoluyla Vergi Kredisi Avantajı Nasıl Kullanılıyordu?

Kredinin bitiminden hemen önce, kiralama piyasasında inanılmaz derecede cazip, adeta 'fırsatçı' olarak nitelendirilebilecek kiralama anlaşmaları yaşanıyordu. Özellikle Hyundai Ioniq 5 aylık 157 dolar ve Volkswagen ID.4 gibi bazı baz modeller aylık 99 dolar gibi şok edici fiyatlarla kiralanabiliyordu. Bu durum, Temmuz ayında tüm EV işlemlerinin yaklaşık %70'inin kiralama olarak gerçekleşmesine yol açmıştı. Bu ucuz kiralama fırsatları hakkında daha fazla bilgiye Nexushaber üzerinden ulaşabilirsiniz.

Vergi kredisi, bireysel alımlar için belirli kısıtlamalara (Kuzey Amerika'da üretilme şartı gibi) tabi olsa da, ticari kuruluşların sahip olduğu araçlar için bu kısıtlamalar geçerli değildi. Bunun temel nedeni, 2022'de yürürlüğe giren Enflasyon Azaltma Yasası (IRA) kurallarının tedarik zinciri gereksinimleri açısından aşırı karmaşık olması ve başlangıçta çok az EV modelinin doğrudan satın alma için nitelendirilmesiydi. Bu durum, kiralama şirketlerinin krediyi talep etmesine ve bu indirimi aylık ödemelere yansıtarak tüketicilere avantaj sağlamasına olanak tanıyordu. Bu yasal boşluk sayesinde kiralama, EV'ler için en cazip yöntemlerden biri haline gelmişti.

Ancak Experian verilerine göre, kiralama oranı modele göre büyük farklılıklar gösteriyordu. Örneğin, Tesla Model Y satışlarının sadece %30'u kiralamayken, Chevrolet Equinox EV'de bu oran %60'a ulaşıyordu. Genel olarak, EV kiralamalarının, kredili satın alımlara göre aylık ortalama 175 dolar daha ucuz olduğu belirtiliyordu.

Eleştirel Bakış: Panik Havası Gereksiz mi?

Teşviklerin kalkması, kısa vadede talepte yavaşlama sinyalleri verse de, bazı uzmanlar bu durumun etkisinin abartılabileceğini düşünüyor. Vergi kredisi önemli bir destekleyiciydi; ancak global elektrifikasyon trendi devam ediyor. Asıl soru, tüketicilerin bir otomobili vergi teşviki sayesinde mi yoksa genel olarak daha düşük aylık ödemeler sunduğu için mi tercih ettiği.

Yakın zamanda piyasaya sürülmesi beklenen Nissan Leaf, Ford'un uygun fiyatlı kamyoneti gibi modeller, EV fiyatlarının yakıtlı araçlarla rekabet edebilir seviyelere inmesi durumunda, pazarın teşviksiz de büyüyebileceğinin en büyük kanıtı olabilir. Eğer üreticiler Farleynin de işaret ettiği gibi, maliyetleri düşürerek 30.000 dolar civarında araçlar sunabilirse, teşvikin yokluğunun etkisi sınırlı kalabilir ve pazarın uzun vadeli büyümesi hız kesmeyebilir. Tüketici elektrifikasyon kararlarını veren temel etken, geçici teşvikler yerine kalıcı maliyet etkinliği olacaktır.

Bu haberin hazırlanmasında InsideEVs kaynaklarından faydalanılmıştır.