ABD elektrikli araç (EV) pazarı, kritik bir dönüm noktasına ulaştı. Enflasyon Azaltma Yasası (IRA) kapsamındaki cazip vergi kredilerinin resmen sona ermesi, hem tüketici davranışlarını hem de büyük otomotiv üreticilerinin yatırım planlarını kökten değiştirdi. Teşviklerin bitiş düdüğü çalmadan hemen önce, Ağustos ayında EV kayıtları tavan yaparken, lüks yerine fiyat odaklı modellerin öne çıktığı bir tablo ortaya çıktı. **Bu süreçte, General Motors (GM) gibi büyük üreticilerin, federal vergi kredisinin sona ermesinin ardından, kiralama yoluyla dolaylı indirim sağlama çabaları, Senatör Bernie Moreno tarafından "vergi mükellefini kandırma" olarak nitelendirilerek siyasi tepki topladı ve şirket bu stratejiden geri adım atmak zorunda kaldı.**

Ancak bu değişim sadece satışları etkilemedi. Yeni ABD yönetiminin enerji politikaları çerçevesinde, daha önce büyük şirketlere tahsis edilen milyarlarca dolarlık fonun iptal edilmesi, yerel EV üretimini hedefleyen projeleri tehlikeye attı. Öte yandan, küresel bir marka olan Polestar ise Çin pazarındaki varlığını tamamen online satışa kaydırarak stratejik bir geri çekilme sinyali verdi.

IRA Kredileri Sonrası Satışlarda Kimler Zirveye Çıktı?

Vergi teşviklerinin tamamen sona ermesi öncesinde, Amerikalı tüketiciler bu son fırsatları değerlendirmek için elektrikli araç bayilerine akın etti. Eylül ayında gelen tescil verilerine göre, Ağustos ayında EV kayıtları %24 gibi çarpıcı bir artış gösterdi. Ancak bu artış, markalar arasında eşit dağılmadı; ana akım ve uygun fiyatlı modeller lüks segmenti geride bıraktı.

Bu tablonun ana nedeni açıktı: Tüketiciler fiyat üzerinden alışveriş yapıyordu. Honda Prologue'un başarısının arkasında yatan en büyük etken, araç başına ortalama 12.704 dolara ulaşan ağır teşviklerdi. Bu rakam, bir yıl önceki 5.813 dolarlık teşvik miktarının çok üzerindeydi ve benzinli CR-V modellerine sunulan 2.016 dolarlık teşvikle karşılaştırıldığında, üreticinin EV satışları için ne kadar büyük bir nakit desteği sağlamak zorunda kaldığını gözler önüne seriyor.

Eleştirel Bakış: Bu tür yüksek teşvikler, tüketicinin EV'ye olan talebinin doğrudan fiyata bağlı olduğunu gösteriyor. Teşviklerin kalkmasıyla birlikte, fiyatları rekabetçi tutamayan üreticiler için zorlu bir dönem başlayabilir. Pazarın sürdürülebilirliği, teşvikler yerine maliyet düşürme stratejilerine bağlı hale geldi.

ABD Enerji Bakanlığı'ndan Şirketlere Şok: İptal Edilen Yarım Milyar Dolarlık Fonlar

ABD'deki politik değişimler, elektrikli araç üreticilerini farklı bir cephede vurdu. IRA kapsamında Georgia'dan Indiana'ya kadar uzanan ve on binlerce istihdam vadeden devasa **'Batarya Kuşağı'** (Battery Belt) projeleri hayata geçirilmişti; ancak bu büyük yatırımlar da belirsizliklerle karşılaştı. Örneğin, Toyota'nın 14 milyar dolarlık Kuzey Carolina tesisi ve Panasonic'in Kansas'taki 4 milyar dolarlık tesisi gibi bölgesel kalkınmanın lokomotifi olması beklenen bazı projeler devam etse de, EV talebindeki yavaşlama nedeniyle Ford/SK On ortak tesisindeki üretimin 2027’ye ertelendiği bildirildi. Dahası, Ford, popüler F-150 Lightning kamyonetinin üretimini tedarik zinciri aksaklıkları nedeniyle geçici olarak durdurmak zorunda kaldı ve bu durumun 500 milyon ila 1 milyar dolar arasında kazanç kaybına yol açabileceği tahmin ediliyor. Bu zorlu süreçle başa çıkmak isteyen Ford, aynı zamanda elektrikli pikap segmentindeki rekabeti artırmak amacıyla 2026 model F-150 Lightning'in bazı donanım seviyelerinde (Flash ve Lariat) 4.000 dolara varan önemli fiyat indirimleri uyguladı. Bu stratejik adım, özellikle 7.500 dolarlık federal vergi kredisinin sona ermesinin ardından, müşterilerin maliyet baskısını hafifletmeyi ve bayilerdeki stokları eriterek pazar payını korumayı amaçlıyor. Ford F-150 Lightning 2026 model fiyat indirimleri hakkında daha fazla detaya ulaşabilirsiniz.

Bu süreçte, sektörün devlerinden General Motors (GM), rekor satış rakamlarına rağmen EV üretim kapasitesini ve gelecek talebini yeniden ayarlama kararı alarak 1.6 milyar dolarlık devasa bir ek maliyet düzeltmesi üstlendiğini duyurdu. Bu maliyet, 1.2 milyar dolarlık gayri nakdi değer düşüklüğü ve 400 milyon dolarlık sözleşme iptal ücretlerinden oluşuyordu. Bu durum, GM’in, ABD hükümetinin teşvikleri sonlandırması ve emisyon düzenlemelerini gevşetmesi sonrası EV benimsenme oranının yavaşlayacağı öngörüsünden kaynaklandı. GM’in bu büyük finansal hamlesi hakkında daha detaylı bilgi için GM’in 1.6 milyar dolarlık EV maliyet ayarlaması ve satış rekoru haberine göz atabilirsiniz.

Bu büyük ölçekli yatırım kararlarının gölgesinde, ABD Enerji Bakanlığı (DOE), toplam 7.56 milyar dolarlık 321 finansal ödülü (223 projeyi destekleyen) sonlandırdığını açıkladı. Bakanlık, bu projelerin "ülkenin enerji ihtiyaçlarını yeterince ilerletmediği, ekonomik olarak uygulanabilir olmadığı ve vergi mükelleflerinin yatırımına pozitif geri dönüş sağlamayacağı" gerekçesiyle iptal edildiğini belirtti.

Bu iptallerin en büyük kurbanları arasında General Motors (GM) ve Stellantis gibi devler yer alıyor. GM'in bir üretim tesisini EV'ye dönüştürmek için ayrılan 500 milyon dolarlık fon ve Stellantis'in Belvidere, Illinois'deki tesisini dönüştürmesi için ayrılan 335 milyon dolarlık hibe iptal edildi.

Partizan Siyasetin Gölgesi

Pek çok analist, bu kararların ekonomik gerekçelerden çok siyasi motivasyonlarla alındığını düşünüyor. İptal edilen projelerin birçoğunun temiz enerji, hidrojen yatırımları ve endüstriyel karbonsuzlaştırma alanında olması, iklim gündemine karşı sertleşen tutumu yansıtıyor. Bu durum, ABD'li otomobil üreticilerinin EV üretiminden kaynaklanan büyük zararları dengeleme çabalarını sekteye uğratıyor ve ülkenin küresel üretim rekabetçiliğini zayıflatma riski taşıyor.

Polestar Çin'e Veda Ediyor: Stratejik Bir Çekilme

ABD ve Avrupa pazarlarında satışlarını artırmaya başlayan İsveçli elektrikli performans markası Polestar, dünyanın en büyük EV pazarı olan Çin'de tutunmakta zorlandı. Yılın ilk yarısında Çin'de sadece 69 araç satışı gerçekleştiren marka, radikal bir kararla ülkedeki son doğrudan satış mağazasını da kapattı.

Şirket bu hamleyi, Çin iş modeline yönelik stratejik bir ayarlama olarak nitelendirdi ve tamamen çevrimiçi (online) satış modeline geçiş yaptığını duyurdu. Bu, Polestar'ın artık Çin'deki yoğun rekabet ortamında fiziksel varlığını azaltıp, küresel başarısına odaklanacağı anlamına geliyor. Polestar, Çinli Geely grubunun bir parçası olmasına rağmen, Polestar 5 ve Polestar 7 gibi gelecek modellerinin Çin yerine diğer pazarlara öncelik vereceği anlaşılıyor.

Sonuç: Küresel EV Pazarında Belirsizlik Hâkim

ABD'deki teşviklerin aniden sona ermesi, siyasi kararların büyük üreticilerin yatırımlarını iptal etmesi, Ford gibi devlerin fiyat indirimlerine başvurması ve Polestar gibi markaların Çin'den stratejik geri çekilmesi, küresel elektrikli araç pazarının ne kadar kırılgan ve politika odaklı olduğunu gösteriyor. Tüketicilerin teşviklere ve düşük fiyata olan hassasiyeti devam ederken, üreticiler bir yandan maliyetleri düşürmek bir yandan da siyasi belirsizliklerle mücadele etmek zorundalar.

Bu zorlu tablo, özellikle 'Batarya Kuşağı' olarak adlandırılan bölgede planlanan aşırı kapasite riskiyle daha da karmaşık hale geliyor. Analizlere göre, planlanan batarya tesisleri 2030 yılına kadar yıllık 13 ila 15 milyon EV'ye yetecek kapasite sunabilirken, S&P Global Mobility tahmini aynı yıl sadece 3 milyon EV üretilebileceği yönünde. Bu devasa fark, ABD'nin, Çin'in yaşadığına benzer bir batarya fazlası kriziyle karşı karşıya kalabileceği endişesini doğuruyor. ABD batarya kuşağı yatırımları ve talep belirsizliği hakkında daha detaylı bilgilere buradan ulaşılabilir.

Kaynak: Bu haber, ABD elektrikli araç pazarındaki son gelişmeleri detaylandıran InsideEVs makalesi temel alınarak hazırlanmıştır: InsideEVs: ABD EV Pazarı Analizi ve Son Gelişmeler