Savunma teknolojileri alanının yükselen yıldızı Anduril, Mississippi'de devreye aldığı devasa katı yakıtlı roket motoru (SRM) fabrikasıyla ABD savunma sanayisindeki taşları yerinden oynatıyor. Bu hamle, on yıllardır iki büyük yüklenicinin (Northrop Grumman ve L3Harris) hakimiyetindeki pazara üçüncü ve güçlü bir oyuncu olarak girme amacını taşıyor. Ancak madalyonun diğer yüzünde, bu parlak gelişmenin gölgelediği çok daha temel bir sorun yatıyor: tüm endüstrinin tek bir kimyasal madde üreticisine olan kritik bağımlılığı.

Anduril'in yeni tesisi, 2026 sonuna kadar yılda 6.000 adet taktiksel roket motoru üretme kapasitesine ulaşmayı hedefliyor. Bu rakam, şirketi ABD'nin üçüncü büyük SRM tedarikçisi konumuna getirmek için yeterli. Füze savunma sistemlerinden uzay sondalarına kadar geniş bir yelpazede kullanılan bu motorlara olan talep, Ukrayna'daki savaş ve Güney Çin Denizi'ndeki gerilimler nedeniyle rekor seviyelere ulaşmış durumda. Bu nedenle Pentagon, Ursa Major ve X-Bow Systems gibi yeni girişimlere milyonlarca dolarlık fon sağlayarak ABD cephaneliğini güçlendirme ve tedarikçi çeşitliliğini artırma konusunda oldukça istekli.

Görünmeyen Tehlike: Amonyum Perklorat Darboğazı

Yeni fabrikalar ve artan üretim kapasitesi kulağa ne kadar hoş gelse de, tüm bu roketlerin ateşlenmesini sağlayan temel bir bileşen olmadan hiçbir anlam ifade etmiyor. İşte bu bileşen, güçlü bir oksitleyici olan amonyum perklorat (AP). Ve ABD savunma sanayisinin en büyük Aşil topuğu da tam olarak burada başlıyor. Anduril dahil olmak üzere tüm üreticilerin ihtiyaç duyduğu bu kritik kimyasal, endüstriyel ölçekte sadece tek bir nitelikli şirket tarafından üretiliyor: Utah merkezli American Pacific, yani AMPAC.

Bu durum, tüm tedarik zincirini tek bir başarısızlık noktasına karşı savunmasız bırakıyor. AMPAC tesisinde yaşanabilecek bir kaza, yangın veya herhangi bir üretim aksaklığı, sadece Anduril'in değil, tüm ABD savunma sanayisinin roket motoru üretimini durma noktasına getirebilir. Aslında bu yeni bir sorun değil, ancak Anduril gibi yeni oyuncuların pazara girmesiyle bu 'tek kaynak' riski daha da belirgin hale geldi.

Tarihsel Bir Hata mı, Stratejik Bir Tercih mi?

Peki bu durum nasıl ortaya çıktı? Savunma Bakanlığı'nın eski sanayi üssü yetkililerinden Jerry McGinn'e göre, 1990'larda Soğuk Savaş'ın sona ermesiyle SRM'lere olan talep düşünce, Pentagon 'tekelleşmeye yol açan bir birleşmeyi' destekledi. O dönemdeki mantık, devlet sübvansiyonları olmadan ayakta kalamayacak iki zayıf şirket yerine, tek bir sağlıklı ve rekabetçi tedarikçiye sahip olmaktı. Ancak günümüzün artan jeopolitik riskleri, bu eski stratejinin ne kadar kırılgan olduğunu gözler önüne seriyor.

Pentagon tedarik şefi Bill LaPlante, bu durumu şubat ayında yasa yapıcılara yaptığı bir konuşmada 'tedarik süresinin tiranlığı' olarak tanımladı ve geçmişteki 'bir var bir yok' şeklindeki düzensiz alım davranışlarına karşı uyardı. LaPlante, 'Sanayi, Savunma Bakanlığı'ndan net, tutarlı ve çok yıllı bir talep sinyali alana kadar risk alarak ek kapasite oluşturmakta haklı olarak tereddüt ediyor.' dedi.

Bu darboğazı aşma girişimleri de oldu. Örneğin, Northrop Grumman kendi AP üretim hattını kurmak için 100 milyon dolardan fazla yatırım yaptı, ancak ordunun yüksek sertifikasyon standartları nedeniyle üretimi ölçeklendirme süreci oldukça yavaş ilerledi. Tek üretici AMPAC ise, kapasitesini %50 artıracak 100 milyon dolarlık yeni bir yatırım yapacağını duyurdu. Ancak bu projenin gelecek yıl tamamlanması planlanıyor ki bu, her şey yolunda gitse bile oldukça iddialı bir takvim.

Çözüm Sadece Fabrika Açmak Değil

Sonuç olarak, Anduril'in yeni fabrikası, ABD'nin roket motoru üretim kapasitesini artırmak ve pazara rekabet getirmek adına şüphesiz çok önemli bir adım. Ancak bu, resmin sadece bir parçası. Sektör, yenilikçi üretim metotları veya yeni fabrikalarla motor üretimini hızlandırsa bile, tüm bu motorların çalışması için gereken amonyum perklorat tek bir kaynaktan gelmeye devam ettiği sürece, temel kırılganlık ortadan kalkmayacak.

Uzmanların da belirttiği gibi, eğer Washington roket motorları için prototip üretimini finanse edebiliyorsa, ikinci bir amonyum perklorat kaynağı yaratmak için de benzer prototip çalışmalarını desteklemelidir. Aksi takdirde, ABD savunma sanayisi, en güçlü silahlarını ateşlemek için tek bir kimyasal tesisin anahtarına bağımlı kalmaya devam edecektir.

Bu haberin oluşturulmasında TechCrunch'ta yayınlanan orijinal makaledeki bilgilerden yararlanılmıştır.