Kuzey Carolina Üniversitesi (UNC) Şansölyesi Lee Roberts, akademik çevrelerde alışılmadık bir figür. Geleneksel üniversite yöneticisi geçmişinden gelmeyen, üç on yıl boyunca finans ve özel yatırımlarda tecrübe edinmiş Roberts, 235 yıllık saygın kurumu radikal bir dönüşümün eşiğine getiriyor. Roberts’ın vizyonu iki büyük, yüksek riskli bahse dayanıyor: eğitimi tamamen Yapay Zeka (AI) merkezine yerleştirmek ve efsanevi ancak tartışmalı koç Bill Belichick’i işe almak. Yapay zeka devrimi o kadar hızlandı ki, OpenAI'ın ChatGPT'si 2025 yılı Ekim ayı itibarıyla haftalık 800 milyon aktif kullanıcıya ulaşarak küresel teknoloji gündemini tamamen belirlemiştir. ChatGPT’nin bu devasa büyümesi, GPT-5 ve e-ticaret ortaklıkları gibi 2025 yılındaki tüm kritik gelişmeleri hakkında daha detaylı bilgi edinmek için buradaki haberimizi inceleyebilirsiniz.

Bu hamleler, hem üniversitenin gelecekteki akademik rekabet gücünü belirliyor hem de içeride büyük bir kültür çatışmasını tetikliyor. Roberts, UNC’yi yavaş hareket etmekle ve geleneği korumakla suçlanan yükseköğretim sisteminde hızlı ve sonuç odaklı bir CEO gibi yönetmeye çalışıyor. Bu radikal yaklaşım, küresel teknoloji sektörünün halihazırda yaşadığı büyük bir dönüşümün yansımasıdır; zira, 2025 yılının yalnızca ilk dokuz ayında yapay zeka ve otomasyona geçiş stratejileri nedeniyle dünya genelinde 22.000'den fazla teknoloji çalışanı işten çıkarılmıştır. Sektördeki bu acımasız değişimin boyutları hakkında daha fazla bilgi edinmek için 2025 teknoloji işten çıkarmaları ve yapay zeka dalgası haberimizi inceleyebilirsiniz.

“Hiç kimse [mezun olan öğrencilere] ‘Elinden gelenin en iyisini yap, ama eğer yapay zeka kullanırsan başın belaya girer’ demeyecek. Ancak şu anda bazı öğretim üyelerimiz öğrencilere tam olarak bunu söylüyor.” — Lee Roberts, UNC Şansölyesi.

Akademik Direnç ve Yapay Zeka Savaşları

Roberts’ın yapay zekaya olan radikal yönelimi, fakülte üyeleri arasında bir “kültür savaşı” başlatmış durumda. Şansölye, bazı öğretim üyelerinin öğrencileri yapay zeka kullanmaya teşvik ettiğini (gerçek dünya senaryolarına daha yakın bir deneyim olarak) belirtirken, diğerlerinin sohbet robotlarını hile yapmakla eşdeğer tuttuğunu ifade ediyor. UNC bünyesinde 4.000 öğretim üyesi bulunuyor ve bunların özerkliği, merkezi bir AI politikasını zorlaştırıyor.

Roberts'ın bu hızlı ve tavizsiz tutumu, teknoloji dünyasında son dönemde hakim olan "güvenlik pahasına hız" felsefesiyle paraleldir. Silikon Vadisi'nde OpenAI gibi devlerin güvenlik kısıtlamalarını gevşetmesi ve risk sermayedarlarının (VC) etik kaygıları önceliklendiren Anthropic gibi firmaları eleştirmesi, UNC'deki bu akademik direncin, küresel ölçekteki inovasyon ve etik sorumluluk arasındaki gerilimin bir yansıması olduğunu gösteriyor. Yapay zeka güvenliği, inovasyon ve rekabet baskısı hakkında daha fazla bilgiye Nexus Haber'de ulaşabilirsiniz.

Bu akademik direnç, yalnızca hile yapma korkusundan kaynaklanmıyor; aynı zamanda öğrencilerin temel becerilerini kaybetme endişesi taşıyor. Örneğin, MIT araştırmacıları tarafından yapılan bir çalışma, yapay zeka kullanan yazarların minimal beyin aktivitesi gösterdiğini ve nöral açıdan yetersiz kaldığını ortaya koydu. Bu bulgular, yapay zeka araçlarının, Roberts'ın savunduğu gibi tamamen entegre edilmesi durumunda öğrencilerin 'eleştirel düşünme' becerilerine zarar verebileceği yönündeki küresel endişeleri pekiştiriyor.

Bu direnci aşmak için Roberts, teşvik tabanlı programlar oluşturuyor ve üniversitenin eski bir dekanını Yapay Zeka Rektör Yardımcısı (Vice Provost for AI) pozisyonuna atıyor. Ancak en büyük adımı, iki ayrı okulu birleştirmek oldu. Bu birleşme, kurumun AI alanındaki iddiasını pekiştirse de, Kütüphane Bilimi öğrencileri arasında diplomalarının geleceği hakkında endişelere yol açtı.

Muhalif Sesler: “Egoya Kurban Edilen Kariyerler”

Roberts’ın hızlı ve yukarıdan aşağıya kararları eleştirilerin odağı oldu. Öğrenci gazetesi Daily Tar Heel’de yer alan bir rapora göre, bazı öğretim üyeleri isimsiz olarak, Roberts’ın birleşmeyi “mantıklı bir fikir” olmaksızın zorladığını ve fakülte, personel ve öğrencilerin kariyerlerinin “Roberts’ın egosuna kurban edildiğini” dile getirdi. Roberts ise bu hamlenin maliyet düşürme amaçlı olmadığını, reaktif değil proaktif bir adım olduğunu savunarak eleştirileri yumuşatmaya çalışıyor.

50 Milyon Dolarlık Bill Belichick Bahsi ve Maliyet Tartışmaları

Roberts’ın diğer büyük bahsi, efsanevi NFL koçu Bill Belichick’i beş yıllık, yıllık 10 milyon dolarlık bir anlaşmayla futbol programının başına getirmek oldu. Bu devasa yatırım, özellikle takımın mevcut performansı (2-4 gibi felaket bir başlangıç) ve Belichick’in koçluk stilinin genç kolej oyuncularıyla uyumsuz olduğu yönündeki rutin spor haberleri nedeniyle büyük eleştiri topluyor.

Ancak Roberts, bu harcamayı savunuyor. Üniversite sporlarının hızla değiştiğini ve futbolun ürettiği gelirin 28 farklı spor dalını (kadınlar lakros ve futbol şampiyonlukları dahil) finanse ettiğini belirtiyor. Ona göre, “Eğer başka birini işe almış olsaydık ve başarısız olsaydık, herkes ‘Bill Belichick’i alabilirdin’ diyecekti.” Bu, sporun üniversite için sadece bir oyun değil, devasa bir iş modeli olduğunun altını çiziyor.

Federal Fon Kesintileri Gölgesinde Yönetim

Roberts, görevine başlarken yalnızca Belichick ve AI konularıyla değil, aynı zamanda ciddi mali baskılarla da karşılaştı. Federal hükümetin 600 kurumdaki 4.000’den fazla hibe programını sonlandırma çabası kapsamında UNC, toplam 38 milyon dolar değerinde 118 federal hibeyi kaybetti. Roberts, bu kaybın araştırmacılar için yıkıcı olabileceğini kabul etse de, bunun UNC’nin toplam araştırma fonunun yalnızca %3.5’ine tekabül ettiğini ve yıllık varyans dahilinde olduğunu iddia ediyor. Yine de bu durum, büyük araştırma üniversitelerinin geleneksel finansman yapısının sorgulanmasına yol açıyor.

Gelenekçi Olmayan Bir Liderin Gelecek Hedefi

Lee Roberts’ın ataması da tartışmasız değildi; geleneksel akademik yönetim tecrübesine sahip olmayan tek üst düzey yönetici olması, 900’den fazla kişinin imzaladığı bir dilekçe ile eleştirilmişti. Muhalifler, atamayı liyakate dayalı bir arama sürecinden ziyade “siyasi bir taç giyme töreni” olarak nitelendirdi.

Roberts ise bu eleştirilere, modern bir üniversite şansölyesinin CEO, diplomat, bağış toplayıcı ve spor yöneticisinin birleşimi olduğunu belirterek karşılık veriyor. Ona göre, hangi geçmişten gelirse gelsin, herkesin öğrenme eğrisine ihtiyacı var. Roberts, eleştirilere rağmen sarsılmaz görünüyor ve büyük hedefini net bir şekilde ortaya koyuyor: “Carolina’yı Amerika’nın bir numaralı devlet üniversitesi yapmaya çalışacağız.”

Yükseköğretimin küresel çapta kayıt düşüşleri, belirsiz federal fonlar ve yapay zekanın getirdiği yapısal değişiklikler nedeniyle sıkıştırıldığı bir dönemde, Roberts’ın oyunu hızla değiştiren bu yaklaşımının başarılı olup olmayacağı zamanla belli olacak. Ancak şu açık ki, UNC, Şansölye Roberts yönetiminde risk almaktan ve gelenekleri sarsmaktan çekinmiyor.

Kaynak: Haberin hazırlanmasında ve Roberts’ın vizyonunun aktarılmasında TechCrunch'ın bu konuya dair detaylı analizi kullanılmıştır. Orijinal içeriğe aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz: TechCrunch: Yapay Zekaya ve Bill Belichick'e Her Şeyini Bahseden Adam