İnternetin en büyük bilgi kaynağı Wikipedia, Birleşik Krallık'ın yeni ve tartışmalı Çevrimiçi Güvenlik Yasası'na (Online Safety Act - OSA) karşı yürüttüğü hukuki mücadeleyi ilk rauntta kaybetti. Ancak bu karar, ilk bakışta göründüğü gibi net bir yenilgi olmayabilir. Aksine, Yüksek Mahkeme'nin karar metnine gizlediği ifadeler, Wikipedia'nın geleceği için umut ışığı yakarken, düzenleyici kurumlar üzerinde de baskı oluşturuyor.
Öne Çıkanlar
- Wikimedia Vakfı, İngiltere'nin Çevrimiçi Güvenlik Yasası'na karşı açtığı davayı kaybetti.
- Yasa, Wikipedia'yı en katı kuralların uygulandığı "Kategori 1" hizmeti olarak sınıflandırma riski taşıyor.
- Mahkeme, kararın Wikipedia'nın faaliyetlerini sekteye uğratacak bir "yeşil ışık" olmadığını özellikle vurguladı.
- Bu durum, düzenleyici kurum Ofcom'un Wikipedia için esnek bir çözüm bulması veya yasanın parlamentoda revize edilmesi gerektiği şeklinde yorumlandı.
- Süreç, Wikipedia'nın açık ve gönüllü tabanlı içerik modelinin geleceği için kritik önem taşıyor.
Olayın Perde Arkası: Bu Yasa Neden Wikipedia İçin Bir Tehdit?
Birleşik Krallık hükümeti tarafından 2023'te yürürlüğe konan Çevrimiçi Güvenlik Yasası, temel olarak internet kullanıcılarını, özellikle de çocukları, zararlı içeriklerden korumayı amaçlıyor. Bu amaçla yasa, internet sitelerini ve hizmetlerini risk seviyelerine göre kategorilere ayırıyor. En büyük ve en riskli görülen platformlar Kategori 1 olarak sınıflandırılıyor ve en sıkı denetimlere tabi tutuluyor.
Sorun da tam burada başlıyor. Milyarlarca kullanıcıya ulaşan ve içeriği tamamen gönüllüler tarafından oluşturulan Wikipedia, büyüklüğü ve yapısı gereği Kategori 1'e girmeye aday. Eğer bu gerçekleşirse, platformun dünya çapındaki milyonlarca editör için kimlik doğrulama gibi sistemler getirmesi gerekebilir. Bu durum, Wikipedia'nın temelini oluşturan anonim ve özgür katkı kültürünü yok etme potansiyeline sahip.
Mahkeme Kararı Ne Anlama Geliyor: Kaybederken Kazanmak
Wikimedia Vakfı (Wikipedia'yı yöneten kâr amacı gütmeyen kuruluş), bu tehlikeyi öngörerek konuyu Yüksek Mahkeme'ye taşıdı. Mahkeme, Wikimedia'nın yasaya mevcut haliyle hukuki olarak meydan okuyamayacağına karar vererek davayı teknik olarak reddetti. Ancak kararın gerekçesi, davadan daha önemli mesajlar içeriyordu.
Hakim, Wikipedia'nın kullanıcıları için taşıdığı "önemli değere" dikkat çekerek, bu kararın "Ofcom'a (İngiltere'nin iletişim düzenleyicisi) ve Bakana, Wikipedia'nın operasyonlarını önemli ölçüde engelleyecek bir rejim uygulama konusunda yeşil ışık yakmadığını" belirtti. Bu ifade, adeta bir uyarı niteliği taşıyor.
Wikimedia Vakfı'na göre mahkemenin bu tutumu, Ofcom'un gelecekte Wikipedia'nın ve kullanıcılarının haklarını korumadığı takdirde yeni davalara açık kapı bırakabileceği anlamına geliyor. Vakıf, yaptığı açıklamada hakimin, "Ofcom'un söz konusu kuralları oldukça esnek bir şekilde yorumlaması veya kuralların parlamentoda değiştirilmesi gerekebileceğini" ima ettiğini belirtti.
Kısacası, Wikipedia davayı kaybetmiş olsa da, mahkeme gelecekteki olası bir yaptırıma karşı platformun eline güçlü bir koz vermiş oldu. Artık top, düzenleyici kurum Ofcom ve yasanın mimarlarında.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Wikipedia İngiltere'de kapanacak mı?
Hayır, şu an için böyle bir risk bulunmuyor. Dava, Wikipedia'nın kapatılmasıyla ilgili değil, platformun gelecekte tabi olacağı kuralların belirlenmesiyle ilgili. Mahkeme kararı, bu kuralların Wikipedia'nın yapısına zarar vermeyecek şekilde uygulanması gerektiğini işaret ediyor.
2. Bu yasa sadece Wikipedia'yı mı etkiliyor?
Hayır. Yasa, Birleşik Krallık'ta faaliyet gösteren tüm büyük sosyal medya ve arama motoru gibi çevrimiçi hizmetleri kapsıyor. Ancak Wikipedia, kâr amacı gütmeyen ve içeriği tamamen gönüllü editörler tarafından oluşturulan benzersiz yapısı nedeniyle yasadan en orantısız şekilde etkilenebilecek platformlardan biri.
3. Bundan sonra ne olacak?
Gözler, bu yaz aylarında ilk sınıflandırma kararlarını açıklaması beklenen düzenleyici kurum Ofcom'da olacak. Ofcom'un mahkemenin üstü kapalı uyarısını dikkate alıp almayacağı merak konusu. Wikimedia Vakfı ise Wikipedia'yı ve kullanıcı haklarını korumak için mücadeleye devam edeceğini açıkladı.
Bu haberin oluşturulmasında, PC Gamer'da yayınlanan analizden faydalanılmıştır.
