Teknoloji ve siyaset dünyası, son yılların en ilginç ve gergin buluşmalarından birine sahne oldu. Henüz birkaç gün önce ABD Başkanı Trump'ın sosyal medya üzerinden açıkça “Derhal istifa etmeli” dediği Intel CEO'su Lip-Bu Tan, Beyaz Saray'ın yolunu tuttu. Bu beklenmedik görüşme, sadece iki güçlü ismin arasındaki buzları eritme çabası değil, aynı zamanda Amerikan teknoloji devinin kaderini ve küresel çip savaşlarının geleceğini de yakından ilgilendiriyor.
Görüşmenin ana gündem maddeleri arasında, Intel'in yaşadığı derin finansal ve teknolojik kriz, ABD'nin yerli çip üretim kapasitesini artırma hedefi ve CEO Tan'ın kişisel ve profesyonel geçmişi yer alıyor. Peki, bu yüksek gerilimli toplantının ardında yatan asıl sebepler neler ve teknoloji dünyasını nasıl bir gelecek bekliyor?
Öne Çıkanlar
- Gergin Başlangıç: Başkan Trump, görüşmeden günler önce Intel CEO'su Lip-Bu Tan'ın “çıkar çatışması” içinde olduğunu iddia ederek istifasını istedi.
- Kritik Gündem: Toplantıda Intel'in geleceği, ABD'nin yerli yarı iletken üretimi ve hükümetle olası iş birlikleri masaya yatırıldı.
- Intel'in Kırılma Noktası: Şirket, yeni nesil 14A üretim teknolojisini, büyük bir müşteri bulamazsa durdurabileceğini açıkladı. Bu durum, ABD'nin teknolojik bağımsızlığı için bir risk teşkil ediyor.
- Finansal Kriz: Intel, son çeyrekte 2.9 milyar dolar net zarar açıklayarak tarihinin en zorlu dönemlerinden birini yaşıyor.
- CEO'nun Geçmişi: Tan'ın daha önce yönettiği Cadence Design Systems şirketinin, Çin'e yasa dışı teknoloji satışı nedeniyle ceza alması, tartışmaların odağındaki bir diğer konu.
Görüşmenin Perde Arkası: Neden Şimdi?
Her şey, Başkan Trump'ın kendi sosyal medya platformu Truth Social'da yaptığı bir paylaşımla başladı: “INTEL'in CEO'su büyük bir çıkar çatışması içinde ve derhal istifa etmeli.” Bu sert çıkış, teknoloji kulislerinde şok etkisi yarattı. Intel yönetim kurulu ise yayınladığı bir bildiriyle CEO'larına sahip çıkarak, şirketin ABD'nin ulusal ve ekonomik güvenlik çıkarlarına derinden bağlı olduğunu ve Başkan'ın “Önce Amerika” gündemiyle uyumlu yatırımlar yaptığını vurguladı.
Ancak bu bağlılık açıklaması, CEO Tan'ın kısa süre önce yaptığı bir başka açıklamayla çelişiyor. Intel, maliyetleri düşürmek amacıyla, geleceği için hayati önem taşıyan 14A üretim sürecinin geliştirilmesini durdurma ihtimalini değerlendiriyor. Bu hamle, şirketi finansal olarak rahatlatsa da ABD'nin çip üretiminde TSMC ve Samsung gibi Asyalı rakiplerine daha da bağımlı hale gelmesi anlamına gelebilir.
“‘Sen yap, onlar gelir’ inancına sahip değilim.”
— Lip-Bu Tan, Intel CEO'su (Şirketin 2. Çeyrek Kazanç Raporu Toplantısında)
Intel'in Varoluşsal Krizi ve Masadaki Çözüm Önerileri
Intel'in içinde bulunduğu durum o kadar ciddi ki, şirketin eski yönetim kurulu üyelerinden dördü, Forbes'ta açık bir mektup yayınladı. Mektupta, Intel'in üretimden çekilmesinin şirket için mantıklı bir karar gibi görünse de ABD için felaket olacağı belirtiliyordu. Önerileri ise radikaldi: Nvidia, Qualcomm, Apple ve Amazon gibi devlerin bir araya gelerek Intel'in fabrikalarını satın alacağı ve ortak bir “Amerikan Dökümhanesi” kuracağı bir kamu-özel ortaklığı.
Bir diğer senaryo ise Tayvanlı çip devi TSMC'nin, şirkette bir hisse karşılığında Intel'in üretim tesislerinin kontrolünü devralması. Bu senaryolar, Intel'in tek başına bu krizden çıkmakta ne kadar zorlandığını gözler önüne seriyor. Şirketin yeni nesil mobil işlemcileri Panther Lake ile hayata geçirmeyi planladığı 18A üretim süreci, eski CEO Pat Gelsinger'ın üzerine tüm şirketi bahse soktuğu bir kumardı. Ancak bu teknolojinin beklendiği gibi çalışıp çalışmadığı hala belirsizliğini koruyor.
Bu Ne Anlama Geliyor? Çip Savaşlarında Yeni Cephe
Bu görüşme, sadece bir şirket CEO'su ile bir başkan arasındaki bir toplantıdan çok daha fazlası. Bu, ABD'nin teknoloji egemenliğini koruma ve küresel tedarik zincirlerindeki Çin etkisini kırma stratejisinin bir yansıması. Trump yönetimi, bir yandan yurt dışı üretimli çiplere %100'e varan gümrük vergileri getirme tehdidinde bulunurken, diğer yandan ABD'de fabrika kuran şirketlere teşvikler sunuyor. Intel, bu denklemin tam merkezinde yer alıyor.
Görüşmenin sonucu, Intel için ya bir kurtuluş reçetesi ya da daha fazla siyasi baskı anlamına gelebilir. Trump'ın CEO Tan'ı Beyaz Saray'a davet etmesi, hem bir zeytin dalı uzatma hem de şirketin rotasını kendi politikalarıyla uyumlu hale getirme hamlesi olarak okunabilir. Sonuç ne olursa olsun, bu görüşme küresel çip pazarındaki dengeleri değiştirebilecek potansiyele sahip.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Trump neden Intel CEO'sunun istifasını istedi?
Trump, CEO Lip-Bu Tan'ın geçmişte yönettiği şirketin Çin ile olan bağları ve Intel'in mevcut maliyet kesme odaklı stratejisinin ABD'nin ulusal çıkarlarıyla çeliştiğini ima ederek “çıkar çatışması” olduğunu öne sürdü.
Intel'in 14A üretim teknolojisi neden bu kadar önemli?
14A, Intel'in en yeni ve en gelişmiş çip üretim teknolojisi adayıdır. Bu teknolojide başarılı olmak, şirketin TSMC ve Samsung gibi rakiplerini yakalayıp geçmesi için kritik öneme sahiptir. Bu teknolojinin durdurulması, Intel'in teknoloji yarışında kalıcı olarak geriye düşmesi anlamına gelebilir.
Eğer Intel üretimden çekilirse ne olur?
ABD, en gelişmiş çiplerin üretimi için neredeyse tamamen Tayvan (TSMC) ve Güney Kore'ye (Samsung) bağımlı hale gelir. Bu durum, olası bir jeopolitik krizde ABD'nin savunma, teknoloji ve ekonomi alanlarında ciddi bir zafiyet yaşamasına neden olabilir.
Bu haberin oluşturulmasında, PCGamer'da yer alan kapsamlı analizden yararlanılmıştır.
