Son zamanlarda Amerika ve Kanada'nın batı bölgelerinde yaşayanlar, gökyüzünde sık sık kayan yıldızları andıran, sıra dışı bir ışık şovuna tanıklık ediyor. Ancak bu parıltılı gösterinin ardında romantik bir meteor yağmuru değil, modern teknoloji çağının getirdiği bir yan etki yatıyor: Elon Musk'ın sahibi olduğu SpaceX şirketine ait Starlink uydularının atmosfere girip yanması.
Harvard Üniversitesi emekli astrofizikçisi Jonathan McDowell'a göre, şu anda her gün ortalama iki Starlink uydusu Dünya atmosferinde yanarak yok oluyor. Ancak Starlink’in genişleme planları göz önüne alındığında, bu rakamın çok daha hızlı artması bekleniyor.
Starlink Neden Sürekli Düşüyor? Düşük Yörüngenin İkilemi
Starlink, küresel internet hizmeti sunmak amacıyla uydularını çok alçak Dünya yörüngesine (LEO) yerleştiriyor. Bu alçak yörünge, sinyal gecikmesini azaltmak ve daha iyi hizmet vermek için kritik öneme sahip. Ancak bu konum, beraberinde teknik zorluklar getiriyor.
Starlink uyduları, Dünya'nın üst atmosferinden kaynaklanan önemli sürtünmeye maruz kalır. Bu durum, uyduların yörüngede kalabilmesi için düzenli olarak hız artırıcı itkilere ihtiyaç duyması anlamına geliyor. Bu itkiler yapılmadığında veya uydunun ömrü dolduğunda, doğal olarak yörüngeden çıkmaya başlıyor. Sonuç olarak, bu uyduların ortalama ömrü yaklaşık beş yıl olarak hesaplanıyor.
- Mevcut Uydu Sayısı: Yaklaşık 8.500 adet (Alçak Yörüngede).
- Güncel Düşüş Hızı: Günde ortalama 2 uydu.
- Planlanan Toplam Uydu Sayısı: 12.000 ila 40.000 arasında.
- Gelecek Projeksiyonu: Eğer filonun ortalama 15.000 uyduya ulaşması ve 5 yıllık ömür baz alınırsa, Starlink'in yılda yaklaşık 3.000 uyduyu yörüngeden çıkarıp yenisini fırlatması gerekecek. Bu da günde yaklaşık 8 uydunun atmosfere düşmesi anlamına geliyor.
Şeytanın Avukatı: Kessler Sendromu Tehlikesine Karşı Kalkan
Peki, bu kadar sık uydu düşürme ve yenileme stratejisi neden benimseniyor? Bu durum ilk bakışta alarm verici görünse de, Starlink'in düşük yörünge tercihi aslında uzay bilimciler tarafından takdir edilen bir amacı barındırıyor.
Alçak yörüngenin en büyük avantajı, uyduların arızalansa bile yerçekimi ve atmosfer sürtünmesi sayesinde nispeten hızlı bir şekilde Dünya'ya düşmesi ve tamamen yanmasıdır. Bu, uzaydaki en büyük risklerden biri olan Kessler Sendromu olasılığını ciddi şekilde azaltır.
Kessler Sendromu, uzaydaki bir çarpışmanın zincirleme reaksiyon başlatarak daha fazla enkaz üretmesi ve sonunda Dünya'nın alçak yörüngesini kullanılamaz hale getirmesi teorisidir. Starlink, uydularını daha düşükte tutarak, herhangi bir çarpışma durumunda bile enkazın hızla atmosfere çekilmesini ve bu tehlikenin etkisinin azaltılmasını sağlıyor.
Dünya Üzerindeki Risk ve Hukuki Belirsizlik
Starlink, uzaydaki çöp riskini azaltırken, tüm parçaların atmosfere girmeden tamamen yanıp yanmadığı sorusu gündeme geliyor. ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA) tarafından 2023 yılında hazırlanan bir rapora göre, 2035 yılına kadar her iki yılda bir kişinin uydu enkazı nedeniyle yaralanması veya hayatını kaybetmesi bekleniyor. Raporda ayrıca, o zamana kadar düşen enkazların yaklaşık %85'inin Starlink uydularına ait olacağı tahmin ediliyor.
Bu durum, uzay hukuku açısından önemli bir belirsizlik yaratıyor. Uluslararası hukuka göre, özel şirketler (SpaceX gibi) uzay enkazının neden olduğu zarar veya yaralanmalardan doğrudan sorumlu tutulmayabilir; ancak uydunun ait olduğu ev sahibi ülke (bu durumda ABD) sorumlu olabilir. Bu, potansiyel bir çarpışma durumunda bile karmaşık ve çözülmesi zor bir hukuki sürecin başlangıcı olabilir.
Özetle, gökyüzünde gördüğünüz parlak ışıkların büyük bir kısmı uzaydan gelen misafirler değil, kasıtlı olarak görevden alınan teknolojik atıklar. Bu durum, bir yandan uzaydaki sürdürülebilirlik çabalarının bir parçası olsa da, diğer yandan Dünya yüzeyindeki riskleri artırma potansiyeli taşıyor.
Kaynak: Starlink uydularının atmosfere düşme sıklığı ve yarattığı riskler hakkında daha fazla detay için PC Gamer’daki orijinal habere başvurabilirsiniz.
