Birleşik Krallık, son yılların en şiddetli kuraklıklarından biriyle mücadele ediyor ve hükümet, durumu "ulusal öneme sahip bir olay" olarak nitelendiriyor. Su kaynaklarının hızla tükendiği bu kritik dönemde, vatandaşlara su tasarrufu yapmaları için bir dizi tavsiyede bulunuldu. Muslukları tamir etmek, daha kısa duşlar almak gibi alışıldık önerilerin arasına sıkışan bir madde ise teknoloji dünyasında ve kamuoyunda büyük bir şaşkınlık ve tartışma yarattı: "Eski e-postalarınızı ve fotoğraflarınızı silin, çünkü veri merkezleri soğutma sistemleri için devasa miktarda su kullanıyor."
İlk bakışta çevreye duyarlı bir öneri gibi görünen bu tavsiye, hem teknik açıdan sorgulanabilirliği hem de altta yatan felsefesi nedeniyle ciddi eleştirilerin hedefi oldu. Peki, bulut depolamada duran birkaç gigabaytlık tatil fotoğrafını silmek, gerçekten de İngiltere'nin barajlarını doldurmaya yardımcı olabilir mi?
Piksel Silmek Barajları Doldurur mu? Eleştirel Bir Bakış
Hükümetin bu önerisinin ardındaki temel mantık basit: Dijital verilerimiz, devasa sunuculardan oluşan veri merkezlerinde saklanıyor. Bu sunucular sürekli çalıştığı için aşırı ısınıyor ve soğutulmaları için, özellikle buharlaştırmalı soğutma sistemlerinde, büyük miktarda su gerekiyor. Ancak teknoloji uzmanları, bu mantığın birkaç önemli noktayı gözden kaçırdığına dikkat çekiyor.
Asıl sorun, veriyi saklamaktan çok onu işlemektir. Yani bir fotoğrafın sunucuda yıllarca beklemesi, yapay zeka tarafından bir görselin üretilmesi veya binlerce verinin analiz edilmesi gibi işlemlere kıyasla neredeyse hiç kaynak tüketmez.
Eleştirmenlere göre, eski e-postaları ve fotoğrafları bulmak, seçmek ve silmek için yapacağınız işlemler (arama yapmak, klasörleri taramak, silme komutunu çalıştırmak) sunucular üzerinde bir işlem yükü yaratır. Bu durum, verilerin pasif bir şekilde durmasından daha fazla enerji ve dolayısıyla daha fazla soğutma gerektirebilir. Yani ironik bir şekilde, su tasarrufu yapmaya çalışırken daha fazla su tüketilmesine neden olabilirsiniz.
Şeytanın Avukatı: Sorumluluk Bireyde mi, Sanayide mi?
Bu tavsiyenin en çok eleştirilen yönü, çevre sorunlarıyla mücadelede sorumluluğu sistematik çözümler yerine bireylerin omuzlarına yüklemesi. Tıpkı yıllarca bireysel geri dönüşüm çabalarının teşvik edilip, aslında atıkların büyük bir kısmının işleme tesisleri yetersiz olduğu için yine de çöp sahalarına gönderilmesi gibi, bu öneri de asıl büyük resmi gizliyor.
Çelişkili Politikalar
İşin ilginç yanı, vatandaşlarından JPEG silmelerini isteyen aynı İngiltere hükümetinin, ülkeyi bir yapay zeka süper gücü yapma hedefiyle hareket etmesi. Üretken yapay zeka gibi teknolojiler, standart veri depolamadan katbekat daha fazla işlem gücü ve dolayısıyla çok daha fazla su ve enerji tüketen alanlar. Bu durum, hükümetin politikalarındaki tutarsızlığı ve önceliklerinin sorgulanmasına neden oluyor.
Bu ironi, iklim değişikliğinin beklenmedik etkileriyle daha da belirginleşiyor. Örneğin, yakın zamanda ısınan deniz sularının tetiklediği bir denizanası istilasının, Avrupa'nın en büyük nükleer santrallerinden birini soğutma sistemlerini tıkayarak geçici olarak devre dışı bırakması, yapay zeka gibi hedeflerin dayandığı enerji altyapısının ne kadar kırılgan olduğunu gözler önüne seriyor. Bir yanda bireylerden dijital ayak izlerini küçültmeleri istenirken, diğer yanda bu dijital geleceği besleyecek devasa altyapılar, yine aynı çevresel krizin beklenmedik sonuçlarıyla tehdit ediliyor.
Ayrıca, sildiğiniz verilerin bulunduğu veri merkezinin İngiltere'de olduğunun hiçbir garantisi yok. Küresel bulut hizmetleri, verileri dünyanın dört bir yanındaki merkezlerde barındırabilir. Bu durumda, İngiltere'deki kuraklığa yardım etmek için yaptığınız eylem, belki de su sıkıntısı olmayan bir başka ülkenin veri merkezindeki sunucuları bir anlığına rahatlatmaktan öteye gitmeyecektir.
Asıl Yapılması Gerekenler Gözden mi Kaçırılıyor?
Hükümetin yayınladığı tavsiye listesinde, dijital temizliğin yanı sıra son derece mantıklı ve etkili öneriler de bulunuyor. Bunlar arasında:
- Sızıntı yapan musluk ve boruları tamir etmek.
- Daha kısa duşlar almak.
- Yağmur suyunu bahçe sulama gibi işler için biriktirmek.
- Bulaşık ve çamaşır makinelerini tam doluyken çalıştırmak.
Sonuç olarak, İngiltere hükümetinin "e-posta silme" tavsiyesi, iyi niyetli bir çaba olsa da hem teknik olarak zayıf temellere dayanması hem de dikkatleri asıl büyük oyunculardan ve endüstriyel su tüketiminden bireylere çekmesi nedeniyle etkisiz bir halkla ilişkiler hamlesi olarak görülüyor. Veri merkezlerinin ve gelişen teknolojilerin çevresel ayak izi, bireylerin dijital arşivlerini temizlemesinden çok daha kapsamlı ve ciddi politikalar gerektiren, günümüzün en önemli teknoloji tartışmalarından biri olmaya devam ediyor.
Kaynak: Bu haberin oluşturulmasında PCGamer tarafından yayınlanan makaleden yararlanılmıştır.
