Oyun dünyasının en tartışmalı ve finansal açıdan en kritik konularından biri olan loot box'lar, Brezilya'da 18 yaş altı kullanıcılar için resmen yasaklanıyor. Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inácio Lula da Silva tarafından bu ayın başlarında imzalanan yasa, Mart ayından itibaren yürürlüğe girerek, çocukların çevrimiçi ortamdaki güvenliğini ve refahını sağlamayı amaçlayan daha geniş kapsamlı bir dijital güvenlik düzenlemesinin parçası olacak.
Lei 15.211/2025 adı verilen bu yeni yasa, çocukları istismarcı para kazanma pratiklerinden koruma yönündeki uluslararası çabalara Brezilya’yı da güçlü bir şekilde ekliyor.
Dijital Güvenlik Kalkanı: Lei 15.211/2025 Ne Getiriyor?
Yasanın temel felsefesi, çocuk ve ergenlerin 'mahremiyet, güvenlik, zihinsel ve fiziksel sağlıkları, bilgiye erişimleri ve refahları' başta olmak üzere en iyi çıkarlarını savunmak olarak tanımlanıyor. Yasanın 7. Bölümü, loot box yasağını net bir şekilde belirliyor:
“Çocukları ve ergenleri hedefleyen veya yaş derecelendirmelerine uygun olarak erişilmesi muhtemel olan elektronik oyunlarda sunulan loot box’lar yasaktır.”
Ayrıca, yasa sadece loot box'ları değil, kullanıcılar arasında metin, ses veya video mesajları aracılığıyla etkileşim sağlayan oyunları da kapsıyor. Bu tür platformlar, 2024’te kabul edilen ayrı bir yasaya uyarak, kullanıcıların işlediği suiistimalleri ve usulsüzlükleri denetlemek, moderasyon sistemlerinin nasıl kullanıldığına dair şeffaflık sağlamak zorunda kalacaklar.
Oyun Sektörünü Değiştiren Temel Kural: Yaş Doğrulama Zorunluluğu
Bu tür yasakların etkili olabilmesi için gerekli olan en kritik unsur, yasal mekanizmaların uygulanmasıdır. Brezilya’daki önceki düzenlemelerde dijital hizmet kullanıcılarının yaşlarını kendilerinin beyan etmesi yeterli görülüyordu. Yeni yasa ise bu durumu kökten değiştiriyor:
Şeytanın Avukatı: Gizlilik Endişeleri
Yaş doğrulama mekanizmalarının getirilmesi, çocuk güvenliğini artırsa da, bu tür hassas verilerin toplanması küresel çapta gizlilik endişelerine yol açıyor. Yasa, toplanan verilerin sadece yaş doğrulaması amacıyla kullanılabileceğini ve başka hiçbir amaçla işlenemeyeceğini açıkça belirtse de, Birleşik Krallık, Avustralya ve ABD’nin bazı eyaletlerinde de görüldüğü gibi, yaş doğrulama verilerinin güvenliği sürekli bir tartışma konusu olmaya devam edecektir.
Küresel Düzenleme Rüzgarı: Brezilya Yalnız Değil
Brezilya’nın bu kararı, oyun içi rastgele para kazanma pratiklerinin uluslararası alanda kumar olarak görülmeye başlandığı büyük bir eğilimin parçasıdır. 2018'de Belçika, loot box’ları yasaklayan ilk ülkelerden biri olmuştu. Ayrıca ABD’deki yasa yapıcılar, Hollanda’daki siyasi partiler ve Avustralya’daki parlamenterler de kendi yasak veya düzenleme tekliflerini sunmuş durumdalar. Bu küresel baskı, büyük oyun yayıncılarını, her bölgenin farklı yasal gereksinimlerine uyum sağlamaya zorlayarak, standartlaşmış küresel gelir modellerini terk etmeye itiyor.
Rastgelelik ve olasılığa dayalı sistemlerin insan zihni üzerindeki etkisini konu alan çalışmalar ve oyunlar da bu tartışmanın psikolojik boyutunu gözler önüne seriyor. Örneğin, Heather Flowers'ın imzasını taşıyan bir 'tıklama oyunu' olan Unfair Flips, oyuncuları düşük başarı şansıyla binlerce kez yazı tura atmaya zorlayarak, olasılığın acımasız ve değişmez doğasına vurgu yapıyor. Oyunun temelinde yatan bu 'anlam arayışı' ve batıl inançlara olan insan eğilimi, Unfair Flips Steam olasılık psikoloji deneyi örneğinde olduğu gibi, loot box mekaniklerinin neden bu kadar bağımlılık yapıcı ve mali açıdan istismarcı olabildiğini somutlaştırıyor.
Bu Kararın Oyun Endüstrisi İçin Anlamı
Brezilya, önemli bir pazar gücüne sahip olduğundan, bu yasak, özellikle çocuklar için popüler olan mobil ve çevrimiçi oyunlarda monetizasyon stratejilerini ciddi şekilde etkileyecektir. Şirketler, Brezilya pazarına hizmet vermeye devam etmek için rastgele ödül sistemleri yerine kozmetik ve diğer oyun içi öğeleri doğrudan satışa sunan, daha şeffaf alternatifler geliştirmek zorunda kalacaklardır. Bu radikal adım, diğer gelişmekte olan pazarlar için de bir emsal teşkil edebilir ve çocukları hedefleyen oyunlardaki 'sürpriz mekaniklerinin' sonunu hızlandırabilir.
Kaynak: Brezilya'nın çocuk güvenliğine yönelik attığı bu önemli adım hakkındaki orijinal habere PC Gamer'da yer alan makale üzerinden ulaşabilirsiniz.
