Uluslararası düzeyde ses getiren belgesel satış ajanslarından Viyana merkezli Square Eyes, Tamar Kalandadze ve Julien Pebrel'in yönettiği 'The Kartli Kingdom' (Kartli Krallığı) adlı yapımın uluslararası haklarını satın alarak dikkatleri üzerine çekti. Bu önemli belgesel, 13-23 Kasım tarihleri arasında düzenlenecek olan prestijli Uluslararası Amsterdam Belgesel Film Festivali (IDFA)'nin Uluslararası Yarışma bölümünde dünya prömiyerini gerçekleştirecek.

Kartli: Bir Krallık, Bir Sığınak ve Donmuş Zaman

Filmin merkezinde yer alan 'Kartli' kelimesi, hem Gürcistan'ın ortaçağdaki krallığını hem de Tiflis'te bulunan ve 1990'lardaki Abhazya Savaşı'ndan kaçan mültecilere geçici olarak tahsis edilen, ancak 30 yıldır süregelen bir sanatoryumu ifade ediyor. Bu çürümekte olan yapı, sakinleri için bir tür yeniden yaratılmış 'ülkeye' dönüşmüş durumda: bir çiftlik, bahçeler, teraslar ve en önemlisi, Abhazya'yı, yani kaybettikleri cenneti canlandıran eski VHS kasetlerin hafızayı tazeleme alanı.

Tamuna, Irma ve diğer sakinler aracılığıyla film, sürgünün yarattığı travmayı ve topluluğun ortak direncini gözler önüne seriyor. Kartli'nin duvarları arasında zaman donmuş görünse de, hiçbir şeyin sabit kalmadığı gerçeği belgeselin dokusunda hissediliyor.

Hafıza Katmanları ve Kolektif Mitlerin İnşası

Yönetmenler Kalandadze ve Pebrel, eserlerini şu sözlerle özetliyor: “Filmimiz, Kartli sığınağının çatısı altında bir topluluğun hikayesini; geçmişi, bugünü ve hayal edilen geleceği anlatıyor; buna nezaket, şiddet, hüzün, anılar ve mizah katmanlarını ekliyor.”

Eleştirel Bir Bakış: Gerçeklik ve Hafıza Arasındaki Gerilim

Belgeselin bu derinlemesine anlatımı, izleyiciye önemli bir soru yöneltiyor: Yıllar süren bu izole yaşamda, bireylerin bugünü, kaybettikleri Abhazya'nın anıları tarafından ne ölçüde manipüle ediliyor? Bir yandan 30 yıllık fiziksel bir barınağın gerçekliği varken, diğer yandan VHS kasetlerde canlanan o 'kayıp cennet'in yarattığı romantize edilmiş bir hafıza algısı mevcut. Bu durum, mülteci kimliğinin kalıcılığı ve kolektif kimlik inşası açısından kritik bir inceleme alanı sunuyor.

Eleştirel Not: Bazıları, bu tür belgesellerin sığınak yaşamının zorluklarını yumuşatarak, mekanın nostaljik bir sanat eserine dönüşmesine odaklandığını iddia edebilir. Ancak yönetmenlerin niyeti, tam da bu gerilimi, yani hayatta kalma mücadelesi ile geçmişe duyulan derin özlemi, nazik ama dürüst bir dille anlatmak gibi görünüyor.

Satış Ajansı Perspektifi

Square Eyes CEO'su Wouter Jansen, filmin seçim nedenini şu şekilde ifade etti: “Filmin, Kartli sanatoryumunun duvarlarının içine bir bakış sunmasını, 1992 Abhazya Savaşı'nın kolektif hafızası ile sakinlerin şimdiki yaşamlarının dokunaklı ve şiirsel bir şekilde karıştığı bu yapıyı çok sevdik. Bu iki anlatının karışımı, filmi kataloğumuz için mükemmel bir eşleşme yapıyor.”

'The Kartli Kingdom', Gürcistan'dan Sakdoc Film adına Ketevan Kipiani ve Fransa'dan Habilis Productions adına Jean-Baptiste Bonnet tarafından üretiliyor. Dünya satışları ise tamamen Square Eyes'ın sorumluluğunda.

Belgesel Dünyasından Diğer Önemli Yapımlar

Bu arada uluslararası belgesel sahnesinde dikkat çeken bir diğer yapım da, otomobil sporlarının efsanevi figürü ve Ferrari'nin mimarı Luca di Montezemolo'nun kariyerini inceleyen "Luca: Seeing Red" oldu. 'Senna' filminin usta yönetmeni Manish Pandey imzası taşıyan bu Fremantle yapımı, Montezemolo'nun 19 Formula 1 şampiyonluğuna giden yolculuğunun yanı sıra, yat yarışı takımı Azzurra'nın kuruluşu ve yüksek hızlı tren şirketi Italo'nun kurucu ortaklığı gibi Ferrari dışındaki önemli girişimlerini de ele alıyor. Belgesel, Roma ve Londra'daki özel gösterimlerde büyük ilgi gördü ve Montezemolo'nun kariyerinin zorlu kurumsal sonunu dahi "kurumsal bir suikast" olarak tanımlanan dramatik bir dille aktarıyor. Bu etkileyici yapım hakkında daha fazla bilgi almak için Ferrari Luca di Montezemolo Belgeseli Seeing Red detaylarına göz atabilirsiniz.

Uluslararası festivallerde öne çıkan bir diğer iddialı yapım ise, ödüllü Litvanyalı yapımcı Marija Razgutė ve yönetmen Karolis Kaupinis'in (Oscar adayı 'Nova Lituania'nın yönetmeni) ikinci uzun metrajlı eseri olan 'Açlık Grevi Kahvaltısı' (Hunger Strike Breakfast) oldu. Absürt drama türündeki bu film, 1991 yılında Sovyet ordusu tarafından ele geçirilen ulusal televizyon binasını geri almak için üç TV çalışanının başlattığı kamuoyunda az bilinen bir açlık grevi olayından esinleniyor. Litvanya'nın yakın tarihinde siyasi gerilimleri absürt ve insani bir dille ele alan yapım, dünya prömiyerini Varşova Film Festivali'nde yarışma kategorisinde gerçekleştirdi. Litvanya sinemasının bu dikkat çeken yeni direniş hikayesi hakkında daha fazla bilgi edinmek için Litvanya Karolis Kaupinis Açlık Grevi Kahvaltısı detaylarına göz atabilirsiniz.

Uluslararası festivallerde dikkat çeken bir diğer güçlü yapım ise, Hong Kong sinemasının dahi komedi ustası Stephen Chow'un filmlerinden ilham alan yönetmen Calif Chong'un ilk uzun metrajlı filmi “High Wire” oldu. Dünya prömiyerini prestijli BFI Londra Film Festivali'nde gerçekleştiren bu komedi-drama, göçmenlik deneyimini, sirk metaforu üzerinden ele alarak toplumsal zorluklara hem güldüren hem de düşündüren bir bakış açısı getiriyor. Chong, filminde ırkçılık gibi hassas konuları didaktik olmadan komedi aracılığıyla işlemeyi tercih ederek, tüm göçmen topluluklarına hitap etmeyi amaçlıyor. Calif Chong'un BFI Londra Film Festivali'ndeki "High Wire" filmi ve göçmenlik deneyimi detaylarına buradan ulaşabilirsiniz.

Daha fazla bilgi ve orijinal haber içeriği için kaynak metni inceleyebilirsiniz: Variety kaynaklı 'The Kartli Kingdom' haberi