İran sinemasının uluslararası alanda tanınan en önemli isimlerinden Jafar Panahi, son filmi “It Was Just an Accident”ın New York Film Festivali’ndeki (NYFF) prömiyerine katılamadı. 2 Ekim'deki gala gösteriminin kaçırılmasının temel nedeni, ABD Kongresi’nde fon anlaşmasına varılamaması sonucu 30 Eylül’de başlayan hükümet kapanmasıydı. Vize işlemlerinin zamanında tamamlanamaması, sadece galayı değil, aynı zamanda 3 Ekim’de efsanevi yönetmen Martin Scorsese ile planlanan kritik söyleşi programını da iptal etmek zorunda bıraktı.

Siyasi Çıkmazın Kültürel Bedeli: Vize İşlemleri Durdu

ABD’de federal kurumların bütçesizlik nedeniyle durması, Panahi gibi uluslararası isimlerin vize süreçlerini doğrudan etkiledi. İran gibi özel politik hassasiyet gerektiren ülkelerden gelen sanatçıların vize başvurularının, hükümet kapanması sürecinde beklemeye alınması, ABD’deki siyasi krizin küresel kültürel etkinlikler üzerindeki dolaylı etkilerini açıkça gösteriyor.

NYFF Sanat Yönetmeni Dennis Lim, galanın tanıtımında Panahi'ye özel bir saygı duruşunda bulundu ve “Şu anda ihtiyacımız olan kişi o,” diyerek yönetmenin sanatsal önemini vurguladı. Filmin Fransız yapımcıları galada hazır bulunabildi.

“It Was Just an Accident” Filminin Önemi

Film, Panahi'nin kısıtlamalara rağmen üretmeye devam etme arzusunun somut bir kanıtı. Yapım, bu yılki Cannes Film Festivali'nde gösterime girdi ve burada Palme d’Or ödülünü kazandığı belirtiliyor. Ayrıca film, Fransa’nın Oscar Ödülleri için uluslararası uzun metraj kategorisindeki resmi adayı olarak seçildi. Uluslararası film kategorisindeki rekabet yoğunlaşırken, Asya sinemasından da güçlü yapımlar öne çıkıyor; bu kapsamda Moğolistan da 98. Akademi Ödülleri için Janchivdorj Sengedorj imzalı, Tallinn Black Nights Film Festivali'nde En İyi Film Grand Prix Ödülü'nü kazanan 'Silent City Driver' filmini resmi aday olarak belirledi.

Panahi, daha önce çektiği “Çember” (The Circle), “Ofsayt” (Offside), “Bu Bir Film Değil” (This is Not a Film) ve “Taksi” gibi eserleriyle dünya çapında önde gelen auteurler arasında yer alıyor. Filmin Kuzey Amerika dağıtım hakları Neon tarafından satın alındı, bu da yapımın ABD’de geniş bir izleyici kitlesiyle buluşacağını işaret ediyor.

Eleştirel Bakış: Sanatın Ulusal Çatışmalara Esir Olması

Panahi’nin vize alamaması olayı, sadece bürokratik bir aksaklık olmanın ötesinde, iki ülkenin (ABD ve İran) siyasi gerilimlerinin kültürel alışverişi nasıl engellediğinin çarpıcı bir örneğidir. Yönetmen, kendi ülkesinde baskıyla mücadele ederken, uluslararası alandaki en prestijli platformlardan birine ulaşamaması, sanatın küresel diplomaside ne kadar kırılgan bir konumda olduğunu gözler önüne seriyor. Bu durum, sanatın birleştirici gücünün, ulusal politikaların ve idari engellerin kurbanı olduğu yönündeki endişeleri artırmaktadır.

Bu bağlamda, uluslararası sanatçıların tartışmalı rejimlerle etkileşimi sıkça etik ikilemlere yol açmaktadır. Örneğin, Panahi'nin karşılaştığı kısıtlamalara benzer şekilde, komedi dünyası da bazen siyasi tartışmaların merkezine oturur. Ünlü stand-up sanatçısı Bill Burr'un Suudi Arabistan'daki Riyad Komedi Festivali'ne katılımı, insan hakları savunucuları tarafından ülkenin imajını 'aklama' (whitewashing) çabalarına destek olduğu gerekçesiyle yoğun eleştiri almıştı. Burr, bu eleştirilere karşı festival deneyimini 'Hayatımda yaşadığım en iyi üç deneyimden biriydi' diyerek savunmuş ve bu tür etkinliklerin "Sorun hükümetlerdir, insanlar değil" felsefesiyle yaklaşılması gerektiğini belirtmişti. Burr'un bu olaya yaklaşımı ve Riyad Komedi Festivali'ndeki sansür tartışmaları hakkında daha fazla detaya Bill Burr Riyad Komedi Festivali savunması haberimizden ulaşabilirsiniz.

Kaynak

Bu haberin hazırlanmasında Variety'nin Jafar Panahi ve New York Film Festivali prömiyeri hakkındaki detaylı haberi temel alınmıştır.