Hindistan bağımsız sinemasının öne çıkan yapımlarından "Humans in the Loop", ünlü yönetmen Kiran Rao ve Adivasi sinemasının kıdemli ismi Biju Toppo'nun yönetici yapımcı olarak katılımıyla büyük bir ivme kazandı. Bu gelişme, filmin ele aldığı yapay zeka, emek sömürüsü ve yerli bilgi sistemleri gibi kritik temaların daha geniş kitlelere ulaşması açısından büyük önem taşıyor.
Filmin Merkezindeki Dokunaklı Hikaye
"Humans in the Loop", Hindistan'ın kuzeyindeki Jharkhand bölgesinde geçen ve Nehma adında bir Oraon Adivasi kadınının hikayesini anlatıyor. Nehma, yapay zeka sistemleri için veri etiketleme işinde çalışarak, 'akıllı' teknolojilere güç veren gizli insan emeğini gözler önüne seriyor. Hindistan'ın yerli kabile toplulukları olan Adivasiler, ülke nüfusunun yaklaşık %8'ini oluşturuyor ve genellikle toplumun en kırılgan kesimlerinden birini temsil ediyorlar.
Film, yönetmen Aranya Sahay ve yapımcılar Mathivanan Rajendran, Sarabhi Ravichandran, Shilpa Kumar ile Aranya'nın Storiculture's Impact Fellowship ve Sauv Films ortaklığıyla hayata geçirildi. Temel amacı, teknolojik ilerlemenin nasıl dışlanmayı derinleştirebileceğini ve yerli bilgi sistemlerini nasıl göz ardı edebileceğini sorgulamak.
Bağımsız Sinemaya Güçlü Destek: Kiran Rao ve Biju Toppo
Kiran Rao, 2024 Akademi Ödülleri'nde Hindistan'ın resmi adayı olan "Laapataa Ladies" filmiyle adından söz ettirmişti. Daha önce Anand Gandhi'nin "Ship of Theseus" ve Karan Tejpal'ın "Stolen" gibi bağımsız yapımlara verdiği destekle bilinen Rao'nun "Humans in the Loop" projesine katılması, bağımsız sinemaya olan inancını bir kez daha gösteriyor.
Adivasi topluluklarını belgeleyen çalışmalarıyla tanınan kıdemli yönetmen Biju Toppo ise filmin otantik bakış açısını övgüyle karşıladı. Toppo, "Bu film, kişisel olarak tanıdığım ve gördüğüm insanların hayatlarına doğrudan dokunuyor. Adivasi bakış açıları çok uzun zamandır, sadece tarihte değil, geleceği hayal ediş biçimimizde bile görünmez kaldı. Filmi başlangıcından itibaren gördüğüm için gurur duyuyorum; hem bölgesel hem de küresel bir film," ifadeleriyle projenin önemini vurguladı.
Yapay Zeka Çağında Etik ve İnsan Hakları: Bir Şeytanın Avukatı Yaklaşımı
"Humans in the Loop" gibi filmler, yapay zekanın sadece teknolojik bir başarıdan ibaret olmadığını, aynı zamanda derin sosyal ve etik sonuçları olduğunu hatırlatıyor. Yapay zeka sistemleri geliştikçe, bu sistemleri besleyen veri etiketleme işçilerinin çalışma koşulları, ücretleri ve hakları ne kadar güvence altında? Küresel şirketler, bu 'görünmez' emeği genellikle düşük maliyetli bölgelerde, yeterli denetim olmadan kullanıyor. Bu durum, hem teknoloji devlerinin etik sorumluluklarını hem de dijital çağın yeni sömürü biçimlerini sorgulamamızı gerektiriyor. Adivasi gibi yerli toplulukların bilgi birikiminin ve kültürel değerlerinin, teknolojik ilerleme adına nasıl göz ardı edildiği veya metalaştırıldığı da başka bir önemli tartışma konusu. Bu bağlamda, Arjantin'deki yerli halkların topraklarına el konulması ve adalet arayışındaki engelleri konu alan Lucrecia Martel'in 'Landmarks' belgeseli gibi yapımlar, küresel çaptaki bu sömürü ve görmezden gelme pratiğini farklı bir boyuttan ele alarak, yerli toplulukların sesini duyurmanın ve tarihsel hafızayı korumanın önemini bir kez daha vurgulamaktadır.
Yapay zekanın sinemadaki bu çok yönlü etkisi tartışılırken, Venedik Film Festivali gibi platformlar konuyu farklı boyutlara taşımaya devam ediyor. Genç İsviçre-Kenyalı yönetmen Damien Hauser'ın Venedik'te prömiyerini yapan "Prenses Mumbi'nin Anıları" (Memory of Princess Mumbi) filmi, yapay zekayı sadece bir araç olarak değil, anlatının ve yaratıcılığın temel bir parçası olarak kullanarak dikkat çekiyor. Hauser, felaket sonrası retro-fütüristik bir Afrika'da geçen bu aşk hikayesiyle, teknolojinin insan deneyimi üzerindeki etkisini sorgularken, filmini yapay zeka olmadan çekemeyeceğini ancak aynı zamanda "yapay zekanın asla yapamayacağı bir film" yapma amacını taşıdığını belirtiyor. Bu paradoksal yaklaşım, insan dokunuşunun ve duygusal nüansın teknolojik formülden daha önemli olduğunu vurgularken, yapay zekanın sinema araçlarını Afrikalı film yapımcıları gibi daha geniş kitlelere demokratikleştirme potansiyeline de işaret ediyor. Damien Hauser'ın filmi ve yapay zeka kullanımı üzerine detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz. Bu tartışmalara paralel olarak, Çinli usta yönetmen Jia Zhangke de Venedik'te düzenlediği masterclass'ta yapay zeka ve sinemanın geleceği üzerine düşüncelerini paylaştı. Zhangke, yapay zekayı "evde satranç oynamak" gibi hissederken, kamera ile çekim yapmayı "dışarıda dağa tırmanmak"a benzeterek, kendi deneyiminde hala kameraya ve gerçek dünyaya çekildiğini ifade etti. Bu görüşler, yapay zekanın potansiyelini kabul ederken, insan yaratıcılığının ve gerçek dünya ile bağın sinemadaki vazgeçilmez yerini bir kez daha vurguluyor.
Ödüller ve Dağıtım Modeli
"Humans in the Loop", kısa süre önce Payal Kapadia'nın "All We Imagine as Light" filmiyle birlikte Fipresci Hindistan Büyük Ödülü'nü paylaştı. Bu prestijli ödül, filmin küresel platformlarda da dikkat çekmesini sağladı. Filmin vizyon tarihi yaklaşırken, Museum of Imagined Futures'ın Impact Distribution fonu tarafından desteklenen alternatif bir dağıtım modeliyle sinemaseverlerle buluşmaya hazırlanıyor.
Yönetmen Sahay, "Bağımsız film yapımcılığı genellikle ip cambazlığına benzetilir. Kiran Rao ve Biju Toppo'nun 'Humans in the Loop'u desteklemesi bize muazzam bir cesaret veriyor," dedi. Film ekibi, bir yıl süren mikro-topluluk gösterimleri aracılığıyla filmi tiyatral olarak yayınlamak için momentum yakaladıklarını belirtiyor.
Film, 5 Eylül'de Mumbai'de gösterime girecek, ardından 12 Eylül'den itibaren Delhi, Kalküta, Chennai, Thiruvananthapuram ve Bengaluru'da vizyona girecek. Yapımcılar ayrıca, izleyicilerin kendi şehirlerinde gösterim talep etmelerine olanak tanıyan "halkın sineması" adlı bir girişim başlatıyor.
Bu haber, Variety.com'da yayınlanan AI Drama 'Humans in the Loop' Adds Kiran Rao, Biju Toppo as Executive Producers başlıklı makaleden derlenmiştir.
