Venedik Film Festivali'nde Tartışma Yaratan 'Bravo Bene!': Franco Maresco'nun Sanatsal Yolculuğu

İtalyan sinemasının 'auteur'lerinden, mizahçı ve belgeselci Franco Maresco, Venedik Film Festivali'ne yeni filmi 'Bravo Bene!' ile geri döndü. Daha önce 2019'da 'The Mafia is No Longer What It Used To Be' ile Jüri Özel Ödülü'nü kazanmış olan Maresco, bu kez çok daha kişisel, kendi sanatsal serüvenini ve İtalyan kültürünü mercek altına alan iddialı bir yapımla karşımızda. Festivalde ayrıca, İtalyan sinemasının yaşayan efsanelerinden, 85 yaşındaki usta yönetmen Marco Bellocchio da, otomotiv dünyasının ikonik figürlerinden Sergio Marchionne'nin hayatını konu alan "Falcon" adlı biyografik filmiyle dikkatleri üzerine çekiyor. Bu iddialı proje, Fiat ve Chrysler gibi devleri iflastan kurtaran karizmatik CEO'nun sıra dışı hikayesini beyaz perdeye taşıyacak. Marco Bellocchio'nun Sergio Marchionne biyografisi "Falcon" hakkında daha fazla bilgi edinmek için tıklayın. Venedik Film Festivali'nin önemli etkinliklerinden biri olan Gap-Financing Market'e seçilen bir diğer dikkat çekici proje ise, Fransız yönetmen Yann Gonzalez'in Vanessa Paradis ve M83'ün beyni Anthony Gonzalez ile iş birliği yaptığı gotik drama türündeki "I'll Forget Your Name" oldu. Bu proje, sinema dünyasında farklı temaları ve türleri bir araya getiren yapımlara olan ilgiyi gösteriyor. Yann Gonzalez'in Venedik'te ses getiren projesi "I'll Forget Your Name" hakkında daha fazla bilgi edinmek için tıklayın. Festivalin önemli bağımsız bölümlerinden Settimana Internazionale della Critica (SIC)'de gösterilen ve Minerva Pictures tarafından İtalya dağıtım hakları alınan, Asya sinemasının yükselen yıldızlarından Lee Hong-chi'nin ikinci uzun metrajlı filmi "A Dance in Vain" de büyük ilgi gördü. Yönetmenliğini, senaristliğini ve görüntü yönetmenliğini üstlendiği bu yapımda Lee Hong-chi, modern şehir yaşamının getirdiği yabancılaşmayı ve bireyin içsel mücadelesini Monkey karakteri üzerinden dramatik bir dille ele alıyor. Lee Hong-chi'nin "A Dance in Vain" filminin İtalya dağıtımı ve Venedik'teki başarısı hakkında daha fazla bilgi için tıklayın. Ancak 'Bravo Bene!', Maresco'nun eserlerine özgü aşırı yerel ve kendine göndermelerle dolu mizah anlayışı nedeniyle küresel izleyici kitlesi için hem bir meydan okuma hem de bir kapalı kutu niteliği taşıyor.

'Bravo Bene!' Ne Anlatıyor?

Film, Maresco'nun vefat eden avangart İtalyan tiyatro dehası Carmelo Bene hakkında bir biyografi filmi çekme girişiminin 'başarısızlığını' konu alan kurgusal bir belgesel (mockumentary) formatında ilerliyor. Yönetmen, kariyerine ve geleceğine dair karamsar bir bakış açısıyla kendi iç dünyasını sorgularken, bu süreçte İtalyan sinema endüstrisi ve kültürel referanslar adeta bir ayna görevi görüyor. 'Inside baseball' teriminin İtalyanca karşılığını ararcasına, film kendi içine, İtalyan sinema çevresinin kodlarına ve Maresco'nun kişisel sanatsal krizine derinlemesine dalıyor. Hatta Maresco, kendi İtalyan yapım şirketi Lucky Red'i bile mizahının hedefi haline getiriyor; bu da filmin dışarıdan bakan bir izleyici için ne kadar anlaşılmaz olabileceğinin en net göstergesi.

Küresel İzleyici İçin Kültürel Mizahın Sınırları

Maresco'nun eserleri, İtalyan kültürel ve politik referanslarına sıkı sıkıya bağlı yapısıyla biliniyor. 'Bravo Bene!' de bu geleneği sürdürerek, İtalya dışındaki izleyicilerin büyük çoğunluğunun anlamakta zorlanacağı birçok gönderme içeriyor. Bir filmde yerel espri ve hiciv, kendi ülkesindeki izleyici için büyük bir değer taşırken, kültürel bağlamdan koparıldığında gücünü yitirebilir. Bu durum, filmin Venedik gibi uluslararası bir festivalde bile küresel profilini yükseltme potansiyelini sınırlıyor. Ancak bu durum, filmin kendi sanatsal hedefine ulaşmasını engellemiyor; aksine, Maresco'nun sanatsal vizyonunun tam da bu yerel ve 'içeriden' bakış açısında yattığı söylenebilir.

Venedik'teki Diğer Türler: Giallo

İtalyan sinemasının alt türlerinden biri olan Giallo, genellikle stilize edilmiş cinayet gizemleri, bol kan ve psikolojik gerilim öğeleriyle tanınır. Adını İtalyanca "sarı" kelimesinden alır; zira bu türdeki ucuz gerilim romanları genellikle sarı kapaklarla basılırdı. Venedik Film Festivali'nde sunulan "I'll Forget Your Name" gibi bazı filmler, bu klasik İtalyan gerilim sinemasının estetiğini modern bir anlatımla birleştirebilmektedir.

Kayıp Yönetmen ve Sanatsal Kriz

Filmin ilerleyen kısımlarında, Maresco'nun kaybolduğu ve eski dostu Ciccio Mira'nın (önceki filminden tanıdık bir yüz) Palermo'da onun izini sürdüğü bir arayış hikayesi başlıyor. Mira, Maresco'nun otel odaları ve endüstri kontakları aracılığıyla son zamanlardaki 'düzensiz' davranışlarını dinledikçe, 45 yıldır tanıdığı arkadaşını giderek daha az tanır hale geliyor. Carmelo Bene filminin sorunlu ve sürekli ertelenen çekimleri, Maresco'yu uçuruma sürüklemiş gibi görünüyor. Yapımcı Andrea Occhipinti'nin projeyi iptal etmesiyle Maresco'nun onu 'film katilliğiyle' suçlayıp ortadan kaybolması, filmin meta katmanlarını daha da derinleştiriyor. Zira Occhipinti, aslında 'Bravo Bene!'nin gerçek yapımcısı.

Andrea Occhipinti'nin projeyi iptal etmesi ve Maresco'nun onu 'film katilliğiyle' suçlaması, gerçekle kurgunun iç içe geçtiği bir sanat eserinin çarpıcı bir örneği olarak öne çıkıyor. Gerçek yapımcının, kurgusal hikayede projenin sonunu getiren kişi olması, sinemanın kendi üzerine düşünmesinin benzersiz bir yolu.

Maresco'nun Geçmişi ve Provokatif Görüntüler

İptal edilen Bene filminin 'görüntüleri' ise Maresco'nun sanatsal çılgınlığını gözler önüne seriyor. Levize olan bir keşişin ve dans eden bir Pulcinella'nın yer aldığı tuhaf siyah-beyaz sahneler, grotesk makyajlı Bene ve çevresindeki figürlerin bir akşam yemeği sahnesi, hatta yukarıdan onları izleyen ve “Ne kadar da faydasız bir akşam!” diye yorum yapan bir güvercin bile var. Bu görüntüler, Maresco'nun Daniele Ciprì ile yaptığı ve İtalyan sansür otoritelerini (Franco Zeffirelli gibi sektörün büyüklerini de) 'küfür' ve 'müstehcenlik' iddialarıyla kızdıran eski işbirliklerini akla getiriyor. Geçmişte bir eşeğe tecavüz eden bir adamın tasvir edildiği bir skeç bile Maresco'nun provokatif tarzının örneklerinden.

Değer Katan Bakış Açısı: Sanatçı ve Endüstri

'Bravo Bene!', Maresco'nun sadece bir film değil, aynı zamanda sanatçı ile sinema endüstrisi arasındaki gerilimli ilişkiye dair derin bir yorum sunduğunu gösteriyor. Sanatsal özgürlük arayışı ile ticari beklentiler arasındaki çatışma, filmin ana temalarından birini oluşturuyor. Bir sanatçının kendi medyumunun geleceği hakkında taşıdığı karamsarlık, günümüz sinema dünyasında birçok yönetmenin hissettiği endişeleri de yansıtıyor olabilir.

Maresco'nun Karamsar Vizyonu: Sinema Ölüyor mu?

Yaklaşık iki saatlik süresiyle yer yer yorucu bir deneyim sunan film, Maresco'nun komedi tarzının 'aşındırıcı' doğasını ve anlaşılamayan espri anlayışını ortaya koyuyor. Filmin ilerleyen safhalarında yönetmen Maresco nihayet ekranda beliriyor ve filmin çekimleri devam ediyor. Ancak bu, onun medyumunun 'ölmekte olduğu' yönündeki endişelerini dile getirmesine engel olmuyor. Filmin bir noktasında “Gençken güzelliğin dünyayı kurtaramayacağını biliyordum ama yine de sinemanın var olmak için bir nedeni olduğunu düşünüyordum” diyor. Bu açıklama, bir miktar dramatik bulunsa da, 'Bravo Bene!' gibi bir filmin varoluş nedenini sorgulamak adil olabilir.

Sonuç olarak, 'Bravo Bene!', Franco Maresco'nun sanatsal kariyerine, İtalyan kültürüne ve sinemanın geleceğine dair karamsar ama bir o kadar da özgün bir bakış sunuyor. Uluslararası izleyiciler için tüm nüanslarını kavramak zor olsa da, İtalyan sinemasına ve Maresco'nun kendine özgü tarzına aşina olanlar için derinlikli ve düşündürücü bir deneyim vaat ediyor. Venedik Film Festivali'nin bu denli zengin ve çeşitli bir seçki sunması, dünya sinemasında derinlikli ve cesur yapımların yükselişini sürdürdüğünü gösteriyor. Franco Maresco'nun içsel sorgulamalarına paralel olarak, İtalyan sinemasının bir diğer usta ismi Marco Bellocchio'nun otomotiv devi Sergio Marchionne'nin hayatını konu alan biyografik projesi "Falcon", Yann Gonzalez'in "I'll Forget Your Name" gibi kişisel temalara odaklanan gotik dramaları, Asya sinemasının yükselen değeri Lee Hong-chi'nin modern şehir yaşamındaki yabancılaşmayı anlatan ve Lion of the Future – Luigi De Laurentiis Venedik Ödülü'ne aday gösterilen "A Dance in Vain" filmi veya Kamboçya'nın Oscar adayı psikolojik gerilim filmi 'Tenement' gibi uluslararası projeler de festivalin ve genel olarak sinema dünyasının çok yönlülüğüne işaret ediyor.

Filmin Künye Bilgileri

Yönetmen: Franco Maresco
Senaryo: Franco Maresco, Claudia Uzzo, Umberto Cantone, Francesco Guttuso (Franco Maresco, Claudia Uzzo'nun hikayesinden)
Görüntü Yönetmeni: Alessandro Abate
Kurgu: Paola Freddi, Fancesco Guttuso
Müzik: Salvatore Bonafede
Yapımcılar: Andrea Occhipinti, Marco Alessi
Uygulayıcı Yapımcılar: Michele Saragoni, Luca Bradamante
Yapım Şirketleri: Lucky Red, Dugong Films (İtalya) Eolo Film Prods. ile ortak yapım